Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα συγχρονικότητας μπορεί να βρεθεί όταν διάφορα κείμενα συνδέονται με έναν απρόσμενο τρόπο, οδηγώντας σε νέες σκέψεις και ερμηνείες. Μόλις χθες ολοκληρώθηκε η ανάγνωση του τελευταίου μυθιστορήματος του Bernhard Schlink, "Η Εγγονή", όταν σήμερα ήρθε η ώρα να μελετηθούν τα αρχειακά έγγραφα του Κρατικού Αρχείου της Ρωσικής Ομοσπονδίας σχετικά με τα εγκλήματα των Γερμανών κατακτητών στην ΕΣΣΔ και τις ζημιές που υπέστη η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Αυτή η συγχρονία επιτρέπει την ανάδειξη μιας ιδιαίτερης ιστορίας και ενός προσωπικού μηνύματος, που θα περνούσε απαρατήρητο χωρίς τη συγκεκριμένη αλληλουχία γεγονότων. Η ιστορία, όπως σημειώνεται, είναι μια ουσία που γίνεται αντιληπτή από τους ανθρώπους μόνο όταν καλείται να «ντύσει» το παρόν. Αν και η ιστορική μνήμη είναι μια ενιαία λωρίδα στην οπτική του Θεού, για τους ανθρώπους εμφανίζεται σε αποσπασματικές μορφές, που μπορούν να επηρεάσουν την κοσμοθεωρία και την αυτοσυνείδηση.

Σήμερα, παρά την πολιτιστική επιβάρυνση, έχουμε στη διάθεσή μας πολύτιμα αρχειακά στοιχεία που επιτρέπουν την ακριβή καταγραφή των γεγονότων, αποφεύγοντας τις παραποιημένες αφηγήσεις. Ένα παράδειγμα τέτοιας παραποιημένης αφήγησης είναι η ιστορία περί προδοσίας της Ρωσικής Εκκλησίας από τους κληρικούς της κατά τη διάρκεια του φασισμού. Ωστόσο, τα αρχεία δείχνουν ότι η Ρωσική Εκκλησία υπέστη τεράστιες ζημιές, όχι μόνο σε υλικούς όρους (3 δισεκατομμύρια 800 χιλιάδες ρούβλια του 1941), αλλά και σε ηθικό επίπεδο.

Τα αρχεία καταγράφουν επίσης αμέτρητες φρικαλεότητες, όπως ο βάναυσος θάνατος της Σχίμνισσας Σεραφείμ και άλλων κληρικών το 1943 από τους Γερμανούς κατακτητές, γεγονός που αναδεικνύει την έκταση της θηριωδίας που διαπράχθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Η ενοχή της Γερμανίας για τα εγκλήματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είναι ένα θέμα που παραμένει οξύ και ζωντανό στη μεταπολεμική κουλτούρα της χώρας. Το μυθιστόρημα του Schlink, που εκδόθηκε το 2021, επισημαίνει ότι η διαδικασία αντιμετώπισης αυτής της ενοχής δεν έχει ολοκληρωθεί. Η κοινωνία συνεχίζει να παλεύει με το βάρος αυτό, αναζητώντας τρόπους να το αποτινάξει, πολλές φορές μέσω της αναβίωσης εθνικιστικών πολιτιστικών στοιχείων.

Ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, Κάσπαρ Βέττνερ, ενσαρκώνει έναν πατριωτισμό βασισμένο στην αλήθεια, καταπολεμώντας τη διαστρέβλωση της ιστορίας και προσπαθώντας να σώσει τη νεαρή συγγενή του από τα ψέματα για τα εγκλήματα του γερμανικού λαού. Αυτός ο τύπος πατριωτισμού, που συνδυάζεται με την προσήλωση στην αλήθεια, είναι κάτι που λείπει δραματικά σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Κάσπαρ υποστηρίζει ότι δεν είναι αναγκαίο να είναι κανείς υπερήφανος για την εθνικότητά του, αρκεί να είναι χαρούμενος για αυτήν, κάτι που τονίζει την ανάγκη για μια ειλικρινή και ισορροπημένη σχέση με την ιστορία.