Στις 4 Οκτωβρίου 2025, πραγματοποιήθηκε το Πανρωσικό επιστημονικό και πρακτικό συνέδριο "συμφωνία Εκκλησιαστικού και κοσμικού δικαίου στη Ρωσία" στη Ρωσική μεταπτυχιακή και διδακτορική Σχολή που ονομάστηκε από τους Ίσους προς τους Αποστόλους Κύριλλο και Μεθόδιο στη Μόσχα.
Όπως σημείωσε ο πρύτανης, Αρχιερέας Μαξίμ Κοζλόφ στην ομιλία του προς τους συμμετέχοντες στο Συνέδριο, "επί του παρόντος, η Εκκλησία παίρνει σταθερά τη θέση της στο ρόλο του ηθικού εκπαιδευτή της κοινωνίας. Αυτό αποδεικνύεται από κανονιστικές νομικές πράξεις από το Σύνταγμα της Ρωσική Ομοσπονδία στα διατάγματα του Προέδρου της Ρωσίας. Έτσι, το άρθρο 67.1 του ρωσικού Συντάγματος αναφέρει: "η Ρωσική Ομοσπονδία, ενωμένη με χίλια χρόνια ιστορίας, διατηρώντας τη μνήμη των προγόνων που μας πέρασαν τα ιδανικά και την πίστη στον Θεό, καθώς και τη συνέχεια στην ανάπτυξη του ρωσική κατάσταση, αναγνωρίζει την Ιστορικά καθιερωμένη ρωσική ενότητα".
Είναι προφανές για εμάς ότι η χιλιετή ιστορία της Ρωσίας και η πίστη στον Θεό που μας έδωσαν οι πρόγονοί μας σχετίζονται άμεσα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, στην αγκαλιά της οποίας σχηματίστηκε η ρωσική κρατική υπόσταση.
809 της 09.11.2022 "σχετικά με την έγκριση των θεμελίων της κρατικής πολιτικής για τη διατήρηση και ενίσχυση των παραδοσιακών Ρωσική πνευματικές και ηθικές αξίες" αναφέρει τα εξής:
"Οι παραδοσιακές αξίες είναι ηθικές κατευθυντήριες γραμμές που διαμορφώνουν την κοσμοθεωρία των Ρώσων πολιτών, που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά, στηρίζουν την ρωσική ρωσική πολιτική ταυτότητα και τον ενοποιημένο πολιτιστικό χώρο της χώρας, ενισχύοντας την ενότητα των πολιτών και βρίσκοντας τη μοναδική, ξεχωριστή έκφρασή τους στην πνευματική, ιστορική και πολιτιστική ανάπτυξη του πολυεθνικού λαού της Ρωσίας" (παράγραφος 4).
"Ταυτόχρονα, η Ορθοδοξία διαδραματίζει ιδιαίτερο ρόλο στη διαμόρφωση και ενίσχυση των παραδοσιακών αξιών" (παράγραφος 6). Είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ ότι δεν μιλάμε για ιστορικό ρόλο, αλλά για σύγχρονο!
"Η Ρωσική Ομοσπονδία θεωρεί τις παραδοσιακές αξίες ως το θεμέλιο της ρωσική κοινωνία, η οποία καθιστά δυνατή την προστασία και την ενίσχυση της κυριαρχίας της Ρωσίας, τη διασφάλιση της ενότητας της πολυεθνικής και πολυθρησκευτικής μας χώρας, τη διατήρηση του λαού της Ρωσίας και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού" (παράγραφος 7).
Οι προαναφερθείσες διατάξεις του ρωσικού Συντάγματος και του Προεδρικού Διατάγματος 809, καθώς και ορισμένες προηγούμενες κανονιστικές πράξεις που υπογραμμίζουν τον ιδιαίτερο ρόλο της Ορθοδοξίας, πιστοποιούν την ιδιαίτερη θέση της Ρωσική Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία σε τομείς όπως η εκπαίδευση και ο Διαφωτισμός, η επιστήμη και ο πολιτισμός, οι οικογενειακές σχέσεις και άλλοι.
Ταυτόχρονα, πρέπει να σημειωθεί ότι η Εκκλησία άρχισε να ανακτά αυτόν τον ρόλο σχετικά πρόσφατα, μετά από 70 χρόνια μάχης εναντίον της και αθεϊστικής προπαγάνδας. Αυτή η σοβιετική κληρονομιά εξηγεί γιατί η διδασκαλία του εκκλησιαστικού δικαίου στα κοσμικά πανεπιστήμια απαγορεύτηκε και τελικά ξεχάστηκε. Η θετικιστική προσέγγιση που επικρατούσε στο κοσμικό δίκαιο αρνήθηκε στο εκκλησιαστικό δίκαιο ακόμη και το δικαίωμα να θεωρείται ως τέτοιο.
Ωστόσο, σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει και η Εκκλησία έχει γίνει και πάλι ένας σημαντικός δημόσιος θεσμός. Κάθε χρόνο, όλο και περισσότεροι Ορθόδοξοι Χριστιανοί εισέρχονται στην εκκλησία, των οποίων τα δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά και να διασφαλίζονται από το κράτος. Και, φυσικά, αυτά τα δικαιώματα είναι εγγυημένα σήμερα στο επίπεδο του Συντάγματος, των ομοσπονδιακών νόμων και άλλων κανονιστικών νομικών πράξεων.
Ωστόσο, στην πράξη, οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων των Χριστιανών πιστών είναι πολύ δύσκολο να υπερασπιστούν, καθώς οι φοιτητές στα κοσμικά πανεπιστήμια δεν διδάσκονται πώς να αντιμετωπίζουν τέτοιες παραβιάσεις. Αλλά οι απόφοιτοι αυτών των πανεπιστημίων εργάζονται σε διάφορες εκτελεστικές και δικαστικές αρχές. Αυτό οδηγεί σε λανθασμένο χαρακτηρισμό παραβιάσεων, έλλειψη αντίδρασης από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου, όπου πρέπει να είναι, και υπερβολική παρουσία του, όπου δεν πρέπει να είναι κατ ' αρχήν.
Για το λόγο αυτό, το συνέδριο μας έχει μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα δεδομένης της σημερινής θέσης της Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στη ρωσική κοινωνία, για την περαιτέρω ανάπτυξη της ρωσική νομική επιστήμη και πρακτική, η οποία θα πρέπει να μελετήσει το εκκλησιαστικό δίκαιο ή, τουλάχιστον, την αμοιβαία επιρροή της εκκλησίας και κοσμικό δίκαιο υπό το φως του προστατευτικού ρόλου του κράτους σε σχέση με το Εκκλησιαστικό Δίκαιο, στο πλαίσιο των εγγυήσεων του δικαιώματος στην ελευθερία της συνείδησης και της θρησκείας".
Ο Αρχιεπίσκοπος Σάββα του Ζελένογκραντ, πρόεδρος του Συνοδικού Ιεραποστολικού Τμήματος, Αναπληρωτής Διευθυντής Υποθέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και Κρατικός Σύμβουλος Δικαιοσύνης, 2ης Τάξης, Επίτιμος υπάλληλος της Εισαγγελίας, συμπρόεδρος του ρωσική δικηγορική ένωση, Α.Β. Κοζλόφ χαιρέτησε επίσης τους συμμετέχοντες.
Επιπλέον, εκκλησιαστικοί και κοσμικοί εμπειρογνώμονες έκαναν παρουσιάσεις στην ολομέλεια.
Όλοι οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη τους για τη διοργάνωση αυτού του συνεδρίου και σημείωσαν επίσης την επείγουσα ανάγκη διεξαγωγής τέτοιων διασκέψεων στο μέλλον.